Sjá samninginn

Eitthvað eru menn að ræða um ESB aðlögunarferlið. Sumir vilja hætta viðræðum, einhverjir vilja sjá samninginn, en fáir virðast vilja ganga í Evrópusambandið. Hvað þýðir það að vilja sjá samninginn. Aðildarsinnar halda því mjög á lofti að vilja sjá samninginn og tala um frelsi í því sambandi, ég vil ekki gera mönnum upp að ljúga og tel því að þetta byggi frekar á vanþekkingu en öðru.

Hvað felst í samningnum? Samningurinn svokallaði er á ensku kallað Accession process eða á íslensku Innleiðingarferli eða Aðlögunarferli. Í því felst að ríki sækir um aðild og er innlimað í viðkomandi samband, þ.e. verður hluti af viðkomandi heild og undirgengst reglur þeirra. Menn hafa í því sambandi mikið deilt um hvort hvort hægt sé að segja sig úr ESB, en það er annað mál.

Ferlið byrjar á því að ríki sækir um aðild að sambandinu. Ríkið fær síðan spurningalista sem er svarað. Þá er útbúin skýrsla út frá því og send áfram innan ESB. Grænt ljós er gefið á samningaviðræður og rýniferli (screening process) hefst. Í rýniferlinu er farið í gegnum Aqui sambandsins (lög ESB) og borið saman við lög viðkomandi lands. Að loknu rýniferli, ef allt er jákvætt, er gefið út vottorð til að undirtakast (capacity to implement) að öðrum kosti er farið í samningaviðræður, ef eitthvað stendur út af. Þær viðræður fela í sér umræður um þann tíma sem það tekur viðkomandi ríki að innleiða það sem upp á vantar út frá rýniferlinu og hugsanlegar sértækar undanþágur eða aðstoð við inngöngu í sambandið. Viðkomandi stjórnvöld þurfa síðan að samþykkja samninginn, en flest lönd hafa skilyrði um þjóðaratkvæðagreiðslu.

Við erum núna stödd í rýniferli. Verið er að fara í gegnum 35 aqui kafla ESB þar sem búið er að opna 27 þeirra, af þeim eru 11 lokaðir, en í heildina á eftir að klára 24 kafla. Búið er að klára tæpan þriðjung þeirra. Meðal þeirra kafla sem eftir eru er m.a. efnahags- og peningamál, landbúnað, sjávarútveg, skattamál, EMU, tollamál og frjálst flæði fjármagns. Eins og sjá má eru þarna stór og umdeild mál sem eftir er að klára og miðað við hvernig gengur er ég ekkert bjartsýnn á framhaldið. Hvað stendur þá eftir til að semja um? Í landbúnaði má gera ráð fyrir sams konar ákvæði og Finnland fékk um norðlægan landbúnað. Líta má á Möltu í sambandi við sjávarútveg en þeir gerðu kröfu um 25 mílna landhelgi, en niðurstaðan varð að innan þessara 25 mílna mega öll skip ESB veiða ef þau eru innan við 12 metrar að lengd. Það er kannski eitthvað sambærilegt sem við gætum náð fram, eða hvað. Við erum með gjaldeyrirshöft sem þarf að semja um. Svo er stórt og flókið tollakerfi, sem er löngu komin tími á að hreinsa til í. Ég held að það gerist ekki með því að ganga í tollabandalag ESB. Þá má ekki gleyma gjaldmiðilsmálum. Það er eitt af skilyrðunum við að ganga í ESB að taka upp evru. Miðað við skuldastöðu og stöðugleika sem við höfum sýnt er það ekki að fara að gerast næstu 10 ár. Eina raunhæfa leiðin til að taka upp evru er að taka fyrst upp dollar til að fá stöðugleika og kröfu á ríki og sveitarfélög um aðhald eða atvinnuleysi.

Þegar menn tala um að vilja sjá samninginn, þá hljóta menn að hafa lagt upp með einhvers konar samningsmarkmið. Það væri gaman að fá að vita hvað er ásættanlegur samningur? Hvað getum við afsalað okkur miklu af sjávarútvegi, eins og t.d. makríl? Hver tekur ákvörðun um hvað mikið skuli veiða? Er sjálfsagt að ESB segi okkur að hætta hvalveiðum? Hvaða kröfur verða uppi í fjármálum ríkisins og hversu mikið þarf að draga saman? Hver er kostnaður okkar við að vera í ESB? Þessum og fleiri spurningum þarf að svara áður en aðildarviðræður hefjast. Þess vegna þarf að hætta viðræðum, svara þessum spurningum og efna svo til þjóðaratkvæðagreiðslu um hvort aðlögunarferli hefjist að nýju.